Severance efsanesi: Zihni ameliyatla ikiye bölmek mümkün mü?

Başrollerinde Adam Scott, Britt Lower ve Dichen Lachman gibi isimlerin yer aldığı Severance dizisi, çalışanların iş ve özel hayatlarını cerrahi bir işlemle birbirinden ayırdığı kurgusal bir evreni yansıtıyor. Peki, insan zihni gerçekten ikiye bölünebilir mi?

Severance efsanesi: Zihni ameliyatla ikiye bölmek mümkün mü? - 1

Zihin bölünmesine dair çalışmalar, ilk olarak 1940’lı yıllarda yapıldı. Epilepsi tedavisi için uygulanan bir operasyonla, bazı hastaların beyinlerinin sol ve sağ yarım küreleri birbirinden ayrıldı. Buna benzer ameliyatlar, günümüzde de nadiren uygulanıyor.

Araştırmalar, beyin yarım küreleri ayrıldığında her iki tarafın da bilgiyi bağımsız olarak işleyebildiğini ortaya koydu. Bu da ürkütücü bir ihtimali gündeme getiriyor: Aynı beyinde iki ayrı bilinç mümkün mü?

N-LIFE HABERLERİ

Severance efsanesi: Zihni ameliyatla ikiye bölmek mümkün mü? - 2

Dizinin ilk sezonundaki karakterlerden Helly, iş yaşamını hatırlayan innie benliği ile özel hayatını yaşayan outie benliği arasında ciddi bir çatışma yaşıyor. Gerçek hayattaki bazı ayrık beyin hastalarında da benzer çatışmalar gözlemlenebiliyor. Bu hastalarla iletişim, konuşma yetisinin varlığı nedeniyle genellikle sol beyin üzerinden kuruluyor. Ancak bazı hastalar, sağ beyinlerini kullanarak yazı yazmak ya da Scrabble taşlarıyla kelimeler oluşturmak suretiyle de iletişim kurabiliyor.

Severance efsanesi: Zihni ameliyatla ikiye bölmek mümkün mü? - 3

Son çalışmada, genç bir hastaya gelecekte ne iş yapmak istediği sorulduğunda sol beyin "teknik çizim yapan ofis çalışanı" cevabını verirken, sağ beyin harfleri bir araya getirerek “araba yarışçısı” yazdı. Bazı hastalar ise "yabancı el sendromu" yaşadıklarını ifade ederek, bir ellerinin kendi kontrolleri dışında hareket ettiğini belirttiler. Bu tür gözlemler, tek bir beyinde çatışan iki ayrı bilinç olabileceğini düşündürüyor.

Severance efsanesi: Zihni ameliyatla ikiye bölmek mümkün mü? - 4

Buna benzer bir vaka, epifiz bezindeki tümör nedeniyle çeşitli bilişsel sorunlar yaşayan Neil isimli bir gençte de görüldü. Neil, gün içindeki olayları hatırlayamıyor, okuduğu şeyleri anımsayamıyor ama yazabiliyordu. Bu da belleğin bazen bilinçli farkındalık olmadan çalışabileceğini gösteriyor.

Severance efsanesi: Zihni ameliyatla ikiye bölmek mümkün mü? - 5

Günlük olayların hatırlanmasında rol oynayan hipokampus, aynı zamanda mekânsal belleği de kontrol ediyor. İş yerinin düzenini hatırlamak ve bir ekip arkadaşının o gün işe başladığını bilmek, aynı yapının farklı işlevlerini simgeliyor. Bu yüzden, dizideki ayrım işleminin hipokampusa yönelik olduğu varsayılabilir.

Severance efsanesi: Zihni ameliyatla ikiye bölmek mümkün mü? - 6

Ayrıca dizide innie ve outie arasındaki geçiş, ofis kapısındaki asansörle oluyor. Bu da gerçek hayatta kapı etkisi olarak bilinen olguyu akıllara  getiriyor. Kapı etkisi, bir mekândan diğerine geçerken bir şeyi unutmak olarak açıklanıyor.

Severance efsanesi: Zihni ameliyatla ikiye bölmek mümkün mü? - 7

Hipokampus, yaşananları bölümlere ayırarak saklar ve yeni bir alana geçiş, bu bölümlerin değiştiği sinyalini verir.

Ancak bu teori, iki büyük eksiklik barındırıyor. Birincisi, dizide yalnızca olay belleği değil, genel bilgi (örneğin şirketin tarihi ya da kurucusu hakkında) ve duygusal hafıza da ayrılıyor. Uzmanlar, bunların sadece hipokampusla değil, beynin farklı bölgeleriyle bağlantılı olabileceğini  ifade ediyor.

İkinci eksiklik ise belleğin izole bir süreç olmadan algı, dikkat ve dil gibi başka süreçlerle iç içe geçmesi. Bu kadar karmaşık bir yapıyı tamamen ikiye bölmenin, bilimsel olarak mümkün olmadığı belirtiliyor.

DAHA FAZLA GÖSTER
OSZAR »